Nie jesteś sam edycja 2 - FAQ

1. Czy polski system prawny zapewnia osobom niepełnosprawnym szczególną ochronę i gwarantuje takim osobom szczególne uprawnienia wynikające z ich niepełnosprawności?
- Tak, osoby niepełnosprawne są objęte szczególną ochroną, jak również przysługują im różne ulgi i przywileje wynikające między innymi z Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, uchwały Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. – Karty Praw Osób Niepełnosprawnych oraz Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych z dnia 13 grudnia 2006 r.

2. Jaka jest definicja niepełnosprawności?
- Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.

3. Jaka jest definicja osoby niepełnosprawnej?
- Osobami niepełnosprawnymi są osoby posiadające określone rodzaje orzeczeń potwierdzających niepełnosprawność. Pierwszy rodzaj orzeczeń to orzeczenia o jednym z trzech stopni niepełnosprawności, które wydawane są przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. Drugi rodzaj to orzeczenia o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy wydane na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast trzeci rodzaj to orzeczenia o niepełnosprawności wydane dla osób które nie ukończyły 16. roku życia. Dodatkowo za osoby niepełnosprawne uważa się również osoby, które przed dniem 1 stycznia 1998 r. zostały zaliczone do jednej z trzech grup inwalidów, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło mocy. Za osoby niepełnosprawne uważa się również osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

4. Czym jest orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
- Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest formalnym zaświadczeniem, potwierdzającym posiadanie statusu osoby niepełnosprawnej.

5. Kto orzeka o stopniu niepełnosprawności?
- W pierwszej instancji o niepełnosprawności orzekają Powiatowe Zespoły do spraw Orzekania o Niepełnosprawności. W drugiej instancji jako organ odwoławczy od orzeczeń Powiatowych Zespołów do spraw Orzekania o Niepełnosprawności orzekają Wojewódzkie Zespoły do spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

6. Czy od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności przysługuje odwołanie?
- Tak, od orzeczenia wydanego przez Wojewódzki Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności przysługuje odwołanie do właściwego miejscowo sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

7. Jak ustalić właściwy miejscowo Powiatowy Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności?
- Właściwość miejscową Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności ustala się w oparciu o miejsce stałego pobytu osoby niepełnosprawnej. Właściwość miejscową Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności ustala się według miejsca pobytu w przypadku osób bezdomnych, przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych, przebywających w zakładach karnych i poprawczych oraz przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.

8. Jakie stopnie niepełnosprawności wyróżnia ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych?
- W/w ustawa wyróżnia trzy stopnie niepełnosprawności – znaczny, umiarkowany oraz lekki.

9. Jaki krąg osób zalicza się do znacznego stopnia niepełnosprawności?
- Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.

10. Jaki krąg osób zalicza się do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności?
- Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

11. Jaki krąg osób zalicza się do lekkiego stopnia niepełnosprawności?
- Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

12. Jakie są warunki zaliczenia do osób niepełnosprawnych osób które nie ukończyły 16 roku życia?
- Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

13. Czy orzeczenia wydawane przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wywołują skutki w zakresie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności?
- Tak, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy oraz o niezdolności do samodzielnej egzystencji traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, natomiast orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Podkreślić jednakże należy, iż w/w zrównanie nie ma zastosowania w odwrotnym kierunku, co oznacza, że orzeczenia o stopniu niepełnosprawności nie są traktowane jak orzeczenia o niezdolności do pracy, o niezdolności do samodzielnej egzystencji bądź też o celowości przekwalifikowania.

14. Jak otrzymać orzeczneie o stopniu niepełnosprawności
- W Polsce dwie instytucje wystawiają takie orzeczenia, pierwszym jest ZUS drugim Powiatowy Zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności.

15. Czy moge jeździć za darmo mpk/pkp?
- Jeżeli chodzi o MPK jest to regulowane przez przewoźnika, np. we Wrocławiu zniżka na MPK przysługuje tylko i wyłącznie osobą o znacznym stopniu niepełnosprawności, w przypadku PKP przysługuje ulga w zależności od stopnia niepełnosprawności oraz typu.

16. Czy wniosek o wydanie orzeczenia musi być złożony osobiście?
- Nie, wniosek wraz z załączoną dokumentacją lekarską i niezbędnymi załącznikami może zostać złożony przez inną osobę lub wysłany pocztą.

17. Czy można się odwołąć od decyzji o przyznaniu stopnia o niepełnosprawności?
- Tak, od decyzji można się odwołać do sądu okręgowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

18. Kiedy można otrzymać zasiłek pielęgnacyjny?
- Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje niepełnosprawnym dziecią, osobą u któych niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia, u osób powyżej 75 roku.